Zo bewijs je dat je slimme thermostaat écht bespaart: voer een simpel A/B-test in je huis
Een A/B-test in huis klinkt misschien als iets voor marketeers, maar het is een krachtige methode om objectief te meten of je slimme thermostaat echt geld en energie bespaart. Hieronder vind je een praktisch stappenplan, tips om meetfouten te vermijden en manieren om comfort mee te wegen in je conclusie.
Waarom een A/B-test?
Een slimme thermostaat heeft vaak meerdere functies: leert je routines, past aan op aanwezigheid, of optimaliseert op basis van weersvoorspelling. Zonder gecontroleerde vergelijking kun je effecten toeschrijven aan de thermostaat die in werkelijkheid veroorzaakt worden door gedrag, weersverandering of toevallige instellingen. Een A/B-test biedt een rechtstreekse vergelijking tussen twee situaties: situatie A (controle) en situatie B (met slimme instellingen).
Benodigdheden
- Je slimme thermostaat en toegang tot verbruiksdata (app of webinterface). Zie ook verbruiksgeschiedenis en data-analyse.
- Meterstanden of slimme meter-gegevens om gas- en elektriciteitsverbruik per periode te vergelijken.
- Optioneel: losse temperatuursensoren of slimme radiatorknoppen voor per-kamer data. Meer over sensoren: temperatuursensoren en zones.
- Een eenvoudige spreadsheet of gratis rekenprogramma om je data te verwerken.
- Notitieboekje of app om gedrag (raam open, gasten, thuis/afwezig) bij te houden.
Stap voor stap: de test opzetten
Volg deze stappen om een betrouwbare vergelijking te maken. Houd je test simpel en reproduceerbaar.
- Definieer de controleperiode (A): kies een periode van bijvoorbeeld twee weken waarin de thermostaat op je huidige instellingen draait. Noteer de gemiddelde dagtemperatuur buiten (veel weerapps geven dit) en houd bijzondere gebeurtenissen bij.
- Definieer de testperiode (B): voer daarna dezelfde periode uit met de slimme thermostaat actief volgens een vooraf vastgesteld profiel (aanwezigheidsdetectie aan/uit, geofencing, leermodus uit of aan — kies wat je wilt testen).
- Houd comfortvariabelen bij: meet of noteer binnentemperatuur, vochtigheid en subjectief comfort (bijv. schaal 1–5). Dit voorkomt dat je een besparing noteert maar comfort inlevert.
- Meet verbruik: registreer gas- en elektriciteitsverbruik voor beide periodes. Als je slimme thermostaat alleen verwarming regelt, focus op gas of verwarmingsenergie; anders kijk je naar totaalverbruik.
- Normaliseer voor weersinvloeden: een koude week verbruikt meer energie. Gebruik graaddagen-normalisatie of vergelijk dezelfde kalenderperiodes als het weer vergelijkbaar is. Lees ook over dynamische energietarieven als je test tijdens wisselende tarieven.
Praktische tips om bias te vermijden
- Houd gedrag constant: vraag huisgenoten om zoveel mogelijk hetzelfde te blijven doen tijdens beide periodes (raamopen, thermostaatmanipulatie, douchegedrag).
- Voorkom learning bias: zet functies die zichzelf aanpassen (zoals adaptieve leermodi) uit als je precies wilt weten welke instelling bespaart; test die functies later apart.
- Gebruik meerdere metingen: als mogelijk herhaal je de test in verschillende seizoenen of wissel je A en B om toevallige effecten te reduceren.
- Bescherm privacy: als je data deelt of verwerkt, controleer privacy en databeveiliging van je apparaten en apps.
Hoe analyseer je de resultaten?
Je hoeft geen statisticus te zijn om zinvolle conclusies te trekken. Volg deze eenvoudige stappen:
- Bereken gemiddeld verbruik per dag voor periode A en periode B.
- Normaliseer voor buitentemperatuur door bijvoorbeeld verhouding verbruik per graaddag of door simpelweg te checken of de gemiddelde buitentemperatuur vergelijkbaar was.
- Vergelijk kosten door verbruik te vertalen naar euro’s met jouw tarief. Meer over kostenberekening: kosten en besparing.
- Beoordeel comfort: als verbruik daalde maar comfort ook, beschouw dat niet als onvoorwaardelijke winst. Zie ook comfort en binnenklimaat.
Wat betekenen de resultaten?
Er zijn drie logische uitkomsten en wat je er praktisch mee kunt doen:
- Besparing zonder comfortverlies: dit is het ideale scenario. Houd die instellingen aan en documenteer ze voor de langere termijn.
- Geen besparing: analyseer of de slimme functies verkeerd geconfigureerd zijn of dat je woningverlies (isolatie) de beperkende factor is. Lees over duurzame verbeteringen op duurzaamheid en milieu.
- Besparing maar slechter comfort: overweeg aanpassingen of zones/temperatuursensoren (temperatuursensoren en zones) zodat comfort behouden blijft.
Veelgemaakte valkuilen
- Te korte testperioden die weersfluctuaties niet opvangen.
- Geen rekening houden met veranderingen in bezetting of gedrag.
- Verkeerde interpretatie van ‘leren’ thermostaten: ze optimaliseren soms op andere doelen dan zuinigheid.
Vervolgstappen en verdieping
Als je een bewezen besparing hebt, kun je kijken naar aanvullende optimalisaties: zoneverwarming, koppeling met zonnepanelen of dynamische tarieven, en firmware-updates voor betere algoritmes. Zie slimme functies en automatisering en firmware en updates voor meer achtergrond. Als je nog twijfelt of je resultaten wilt delen, bekijk vergelijkbare cases of ons artikel over verborgen kosten en realistische verwachtingen: De verborgen kosten van een slimme thermostaat.
Met een simpele, goed gedocumenteerde A/B-test kun je met cijfers aantonen of jouw slimme thermostaat echt bijdraagt aan lagere energiekosten. Het kost wat voorbereiding, maar het geeft je controle en inzicht — precies wat je nodig hebt om slimme technologie verstandig in te zetten.
